Begin april 2023 (1-2- april 2023) verscheen in de Volkskrant een artikel over medisch specialisten en grensoverschrijdend gedrag.
We hebben veel beweging op het onderwerp psychosociale arbeidsbelasting gezien na de uitzending van BOOS! over the Voice. Verschillende sectoren, organisaties en functies kwamen voorbij.
Nu betreft de openheid over misstanden de medische sector, met name medisch specialisten. Het artikel in de Volkskrant van 1.4.2023 laat zien hoe een medisch gespecialiseerd verpleegkundige tijden lang wordt lastig gevallen door een medisch specialist, tijdens haar opleiding. De belangrijke rol van de omstanders, collega’s, blijkt eruit. De rechtszaak die de medisch verpleegkundige aanspant in plaats van in te gaan op de aangeboden schikking door de medisch specialist, getuigt van haar moed en inzicht dat het belangrijk is dat zij openheid geeft over wat haar overkwam, zodat anderen van wat haar overkwam kunnen leren.
In onderzoek en literatuur was grensoverschrijdend gedrag, al een onderwerp. In onderzoek vaak naar het Engelse literatuur bullying and harassment genoemd. Versterkt is het naar voren gekomen met de MeToo beweging en nu ook door een enquête van De Geneeskundestudent, de jongere generatie aankomend medisch specialisten (zie hieronder Volkskrant 31 maart 2023) De individuele casus van medisch gespecialiseerd verpleegkundige laat helder zien dat wangedrag van iemand zich ook kan verplaatsen. Waar de specialist door collega’s uit de vakgroep in de gaten werd gehouden vanwege wangedrag jegens artsen in opleiding, richtte hij daarna het grensoverschrijdend gedrag op de medisch verpleegkundige.
Het is een belangrijke ontwikkeling om te volgen. Ook vanuit het juridisch kader erbij, goed werkgeverschap, compliance en aansprakelijkheid als werkgever.
(Deze post werd gepubliceerd in apri 2023 en geactualiseerd in maart 2024. De inhoud blijft actueel om aandacht aan te besteden in preventie van psychosociale arbeidsbelasting (PSA) en grensoverschrijdend gedrag)
Geneeskundestudent heeft last van ongewenst gedrag, maar meldt het zelden – Fleur Damen en Maud Effting Volkskrant
Zo’n tien procent van de geneeskundestudenten en coassistenten heeft jaarlijks te maken met grensoverschrijdend gedrag in het ziekenhuis. Toch zwijgen jonge, aankomende artsen hier doorgaans over: de meeste voorvallen worden nooit gemeld.
Dat stelt belangenvereniging De Geneeskundestudent op basis van een enquête die vandaag wordt gepubliceerd. Op nummer één van de incidenten staat verbale agressie, gevolgd door seksuele intimidatie. Hoofdveroorzaker was de medisch specialist, goed voor zo’n 37 procent van de voor vallen.
Zo’n 9 procent van de ondervraag den zegt last te hebben gehad van seksuele intimidatie. Toch wordt zo’n 80 procent van de voorvallen niet officieel gemeld, bijvoorbeeld omdat studenten niet weten waar dat kan, of het niet durven.
Geneeskundestudenten ervaren een hoge drempel om misstanden aanhangig te maken, zegt Pim den Boon, voorzitter van De Geneeskundestudent. Aankomende of pas afgestudeerde artsen zijn in hoge mate afhankelijk van hun opleiders, veelal medisch specialisten.
Zij bepalen wie er in opleiding komt tot medisch specialist, maar het aantal plekken is schaars. ‘Studenten hebben het gevoel dat wangedrag melden hun hele loopbaan zou kunnen beïnvloeden’, zegt Den Boon.
Vrouwen
De enquête werd vorig jaar gehouden onder 15 duizend !eden en ging over coronajaar 2021. In dat jaar zat een deel van de studenten thuis, waar door de cijfers mogelijk nog een onderschatting zijn.
De vragenlijst werd ingevuld door ruim 2.800 coassistenten en geneeskundestudenten, van wie 80 procent vrouwen. Daarmee zijn vrouwen iets oververtegenwoordigd onder de deelnemers; in totaal is zo’n 65 procent van het ledenbestand van de belangenvereniging vrouw.
Ook bestaat er een risico dat de resultaten iets vertekend zijn, zegt Peter Lugtig, universitair hoofddocent sta tistiek (Universiteit Utrecht), omdat de deelnemers werd gevraagd herinneringen op te halen over een langere periode. ‘Maar het risico hierop is klein. Als er echt iets serieus is gebeurd, dan onthouden mensen dat wel.’
Dat zorgmedewerkers vaak last hebben van ongewenste seksuele aandacht op de werkvloer, bleek vorig jaar al uit een grote enquête van CBS en TNS onder 50 duizend medewerkers. In de topvijf van beroeps groepen die hiermee te maken heb ben, staan vier beroepen in de zorg, met verpleegkundigen op één. Dat onderzoek betreft seksuele intimidatie tussen zorgverleners en patiënten of klanten. Grensoverschrijdend gedrag tussen zorgverleners onderling blijft veelal onderbelicht.
Grensoverschrijdend gedrag: Stiekem filmen
Het afgelopen jaar ontstond meer openheid over het onderwerp. Vorige week werd een internist uit zijn vak gezet nadat drie vrouwelijke coassistenten naar het medisch tuchtcollege waren gestapt. De man, die inmiddels strafrechtelijk wordt vervolgd voor aanranding en on tucht, betastte de coassistenten tijdens het onderwijs in de schaam streek en maakte heimelijk video-opnamen. Toen de coassistenten merkten dat hij filmde, vluchtte de man de wc in en probeerde hij de opnamen te wissen.
37 PROCENT van de voorvallen van grensoverschrijdend gedrag wordt veroorzaakt door medisch specialisten, die daarmee hoofdveroorzaker zijn.
De uitspraak volgt op de eerste zaak in Nederland waarbij het tucht college een arts uit zijn beroep zette na wangedrag jegens een collega. Een oncoloog uit het Amphia Ziekenhuis in Breda maakte zich schuldig aan seksuele intimidatie tegenover een verpleegkundig specialist die hij moest opleiden. Over die zaak verschijnt zaterdag een achtergrond artikel in de Volkskrant. Inmiddels heeft zich ook een tweede vrouwelijke medewerker gemeld bij het Amphia. Ook zij zegt jarenlang slachtoffer te zijn geweest van het gedrag van de oncoloog.
ZATERDAG #MeToo in de medische wereld
Fotocredits: Geneeskundestudenten. Foto Marcel van den Bergh/ de Volkskrant
