Regelmatig wordt de vraag gesteld welke BN’ers een burn-out hebben gehad. Het is een indrukwekkende lijst geworden gaandeweg de jaren.
De een is wat bekender dan de ander. Dat ze in het nieuws kwamen door hun burn-out of zelf de openbaarheid erover hebben opgezocht is wat ze gemeen hebben. Dat ze daarmee helpen het taboe op werkdruk, stress, burn-out en mentale gezondheid te doorbreken, hebben ze ook gemeen.
Herstel van burn-out
Belangrijker dan dat zij een burn-out hadden, vind ik dat ze er van zijn hersteld. Vaak zie je dat de periode van burn-out ze op een bepaalde manier veel heeft opgeleverd. Soms heel concreet, een prachtig nieuw album of serie. Soms geven ze aan dat ze nu meer zelfkennis hebben en hun eigen grenzen beter kennen.
Bekende Nederlanders in het nieuws over hun burn-out
Bekende Nederlanders die een burn-out hebben gehad en die daar open over zijn geweest zijn:
Karin Bloemen, Frans Duits, Winston Gerschtanowitz, Mister Polska, Sophie Hilbrand, Charly Lownoise, Hugo Borst, Sylvana Simons, Manuel Venderbos, Katja Schuurmans, Pia Dijkstra, Angela Groothuizen, Aldith Hunkar, Alex Klaasen, Royston Drenthe, Marjon de Hond, Ilja Gort, Joop van der Ende, Sacha de Boer, Babette van Veen, Arko van Brakel, Huub Stapel, Sander Lantinga, Marco Borsato, Remco Claassen, Bibi Braaiman, dj Hardwell, Henk van der Meijden, Typhoon, Bruno Bruins, Bas van ’t Wout en Pieter Omtzigt.
Linda – En toen ging het licht uit
In En toen ging het licht uit (2012) staan bekende Nederlanders (BN’ers) model die een burn-out hebben gehad. Manuel Venderbos, Karin Bloemen, Hugo Borst, Alex Klaasen, Huub Stapel en Aldith Hunkar vertellen open over hun burn-out en wat dat met hen deed.
In de jaren dat deze post al op deze site staat vanaf 2012-2023 is het een veelgelezen post. Deze tekst uit de Linda blijft erg goed. De openheid die mensen in hele korte tekst geven blijft inspirerend voor mensen die in 2023-2024 kampen met een burn-out en zoeken naar de beste manier om hiervan te herstellen.
Lees de verhalen hieronder (tekst is uit 2012).
Tekst: Antoinnette Scheulderman, Fotografie: Jouk Oosterhof, Visagie: Theo Hopman
Manuel Venderbos (in 2012), presentator EO. ‘Dat was iets voor aanstellers’
“Totdat het mezelf overkwam, vond ik mensen met een burn-out maar aanstellers. Kom op, zeg! Ik was nog maar 34 toen het mij gebeurde. Ik was in de kracht van mijn leven. Ik zou een grote spelshow gaan presenteren op Nederland 1, weer vader worden, we hadden net een nieuw huis gekocht. En ineens zat ik een half jaar thuis en kon ik niets meer.
Kort daarvoor hadden mijn beste vrienden gezegd dat ik veranderd was. Ze vonden me minder leuk geworden, ik was altijd aan het werk.
Tijdens een van de eerste opnamedagen van De Pelgrimscode zakte ik in elkaar. Mijn lichaam kon niet meer. Zelfs in het ziekenhuis bleef ik presentatieteksten brabbelen. IJlend. Eenmaal thuis wist ik zeker dat mijn carrière was afgelopen. Dat ik hooguit nog bij de plaatselijke snackbar zou kunnen werken – meer druk was te veel. Op Twitter en Facebook las ik hoe goed het met anderen ging. Terwijl ik alleen maar kon slapen en huilen. Ik voelde me een prutser, iemand die het gewone leven niet aankan.
Op momenten was God heel ver weg. Maar ik heb ook op de hei gefietst, de iPod op shuffle, toen er een prachtig liedje kwam precies op het moment dat ik God vroeg: ‘Waarom overkomt mij dit?’
Achteraf kan ik concluderen dat het me een wijzer mens heeft gemaakt. Ik leer nee zeggen. De dingen die ik wél doe, doe ik nu beter. En ik weet één ding zeker: naar die diepe put wil ik nooit meer terug.”
Karin Bloemen (in 2012), cabaretière, zangeres, actrice. ‘Nu is het genoeg, zei mijn man’
“De kiem werd gelegd in 1989, toen mijn zus omkwam bij een brand. Ik nam haar zesjarige zoontje in huis. Voor hem moest ik sterk blijven. Vervolgens ging mijn management failliet, mijn relatie uit en ontmoette ik een nieuwe man. Het was schok op schok.
Jaren later was mijn jongste dochter net vier maanden toen ik weer begon met optreden. Je moet wel, als twintig mensen financieel afhankelijk van je zijn. Elke avond het publiek dat uitstraalde: doe maar leuk! Terwijl ik zo graag thuis wilde zijn, bij mijn baby. Uiteindelijk gaat het mis als wat je doet totaal anders is dan wat je zou wíllen.
In mijn kop kan ik veel hebben, maar fysiek trok ik het niet meer. Tijdens de millenniumwisseling zong ik op de Dam, met het Metropole Orkest, allerlei grote artiesten en tachtigduizend man publiek. Midden in mijn liedje was ik even een seconde weg.
Mijn man zag het. ‘Nu is het genoeg’, zei hij.
Eindelijk nam ik de rust die ik zo nodig had. Sporten, afvallen, foto’s inplakken, knuffelen met de kinderen. En ik wilde me zó graag weer eens vervelen. Het leven moest toch meer zijn dan je zo verantwoordelijk voelen, keihard werken, kinderen opvoeden en vervolgens bekaf in slaap vallen? Een burn-out is letterlijk: opbranden. ‘Je wilt je zus toch niet achterna?’ vroeg mijn psychotherapeut op een dag. Heel heftig, maar hij had wel gelijk. Sindsdien geef ik mijn grenzen beter aan, indachtig Oprah: ‘What part of NO do you not understand?”’
Hugo Borst (in 2012), schrijver, columnist. ‘Ik schaam me niet’
“In de zomer van 2010 heb ik te lang doorgewerkt. Tweeënhalve week vakantie, dat is te weinig. Ik heb twee maanden nodig om mezelf op te laden. Na die zomer was ik geestelijk leeg. Ik sliep elke middag. Zo moe.
Ik ben eerzuchtig en zelfkritisch, ik vond mezelf minder goed worden. In het programma Studio Voetbal zat ik eigenlijk steeds meer tegen mijn zin. Ik bleef toch, ook voor het financiële gewin, maar dat is niks voor mij. Alles wat je doet moet je gepassioneerd doen, vind ik. Daardoor steek ik er gemiddeld meer energie in dan anderen. Ook het schrijven deed ik niet meer honderd procent.
‘Tot eind januari kom ik niet meer’, zei ik in december tegen mijn opdrachtgevers. Maar na een dag voelde ik al: tot de zomer doe ik helemaal niets. Vanaf het moment dat ik niet meer hoefde te werken, was ik eigenlijk al beter. Ik heb alleen maar leuke dingen gedaan. Veel gelezen, veel gevoetbald. Ik werd een betere vader, partner, zoon en vriend. Het was een inhaalslag op sociaal gebied.
Veel mensen zullen zich ervoor schamen dat ze fysiek en mentaal niet meer in staat zijn te presteren. Ik niet. En er was veel begrip. Iedereen gunde me die rust. Nu heb ik weer dagelijks een deadline voor de krant. Heerlijk. Ik genoot ervan om op televisie te komen, maar nooit zo als van het schrijven. Die opperste concentratie om tot een stukje te komen is voor mij elke dag weer gelukzalig.”
Alex Klaasen (in 2012), cabaretier, acteur, zanger. ‘Niemand die het zag’
“Ik dacht dat ik het heerlijk vond om zes dingen tegelijk te doen. Het maakte me een Superman. Er ging geen papier de deur uit en er werd geen telefoontje gepleegd zonder dat er met mij was overlegd. Ik wilde de verantwoordelijkheid – over alles.
In 2009 speelde ik mijn solovoorstelling Eindelijk Alleen. Steeds vaker kreeg ik angst- en paniekaanvallen op het toneel. De zaal lag dubbel van het lachen, terwijl het zweet mij uitbrak en ik dacht dat ik bezweek.
De zomer erna speelde ik de hoofdrol in musical Toon. Na twee maanden begon het weer. Ik ging op en het voelde alsof mijn keel werd dichtgeknepen. Zeker vijftig voorstellingen heb ik zo gespeeld. Geen idee hoe ik het voor elkaar kreeg, maar niemand merkte het. Een eng idee. Ik ging vanbinnen dood – en het was niet te zien.
Het mocht nooit een keertje minder gaan. Dat is niet vol te houden: op een gegeven moment heb je je beste voorstelling gespeeld. Overdag was ik uitgeput en deed ik niks. Stiekem verlangde ik naar een lege zaal. Tijdens een vakantie met vrienden ging het licht uit. Ik werd paranoïde. Raakte letterlijk mezelf kwijt.
Met hulp van een psycholoog, acupunctuur en haptonomie kan ik nu zeggen dat het de goede kant op gaat. Lange tijd begon ik al te hyperventileren als ik aan theater dacht. Inmiddels begint het weer te kriebelen. Al ben ik nog heel bang voor een afgezwakte versie van mezelf. Dat ze zullen zeggen: ‘Sinds die burn-out is-ie toch niet meer zo goed als vroeger.”’
Huub Stapel (in 2012), acteur. ‘De tranen waren nooit ver’
“Ik reed naar de repetities bij het Zuidelijk Toneel toen ik ineens begon te huilen. Volkomen uit het niets. Ik ben een halfuurtje op een parkeerplaats gaan staan om tot mezelf te komen. Dat weekend leerde ik vijftien bladzijden tekst uit mijn hoofd. Ik dacht: misschien is het wel bezorgdheid dat dat me niet lukt. Een dag later kon ik me geen letter meer herinneren.
Diezelfde week zat ik weer huilend in de auto. ‘Alle symptomen van een klassieke burn-out’, zei de huisarts. Hij adviseerde me met alles te stoppen.
In die tijd deed ik de Zwitserleven-campagne, dus ik kon me de break financieel permitteren. Al had de tegenstelling niet groter kunnen zijn. Op televisie maakte ik reclame voor het goede leven, thuis waren de tranen nooit ver weg. Ik sliep veel, zat op de bank of wandelde met de hond. Ik heb nog steeds geen idee waarom ik toen zo huilde. Het werk stond me totaal niet tegen. Ik deed wel veel. Reed regelmatig van Noord-Duitsland, waar ik destijds vaak speelde, met 250 kilometer per uur naar huis, zodat ik de volgende ochtend om zes uur weer ergens op een set grappen kon maken.
Burn-out, dat is iets voor anderen, vond ik. Het is nu tien jaar geleden. Het leven is nooit meer hetzelfde na zoiets. Ik ben onzekerder dan voor die tijd. Ik ben er niet sterker uitgekomen – er is iets voorgoed veranderd – maar wel gesterkt. Ik let meer op mijn eigen welzijn. Ik heb geleerd nee te zeggen. En ik kan tegenwoordig heel goed luieren.”
Aldith Hunkar (in 2012) was nieuwslezer NOS Journaal, is nu journalist PocaTV. ‘Het pesten nekte me’
“Bij elke stap die ik nam, wilde ik het beter doen dan daarvoor. Waardoor ik constant op mijn tenen liep. En dat probeerde ik weer te compenseren door nóg harder mijn best te doen. Uiteindelijk woog ik 45 kilo, huilde om niks en hyperventileerde. Een zielig hoopje mens – dat was er van me geworden.
De pesterijen bij de NOS hebben me genekt. Ik zag er anders uit, bewoog anders, sprak anders. Ik voelde dat er over me werd geroddeld. Ineens stonden een paar minuten voor uitzending hooggeplaatste mensen naast mijn bureau om iets onaardigs te zeggen, zodat ik mijn concentratie kwijt was.
Augustus 2007 presenteerde ik een middageditie van het Journaal. Ik voelde druk op mijn borst, kreeg een black-out tijdens de uitzending. Eerst denk je dat je knettergek bent. Dat je je van alles inbeeldt. Pas toen ik al maanden thuiszat, realiseerde ik me: het is allemaal echt zo gebeurd. Het lag niet aan mij.
Er is een kort moment geweest waarop ik dacht: het loopt niet goed af met mij. Ik zocht iemand die me een schop onder de kont kon geven. Twee sessies bij een psychiater waren genoeg. ‘Uithuilen, uitrusten en opnieuw beginnen’, zei hij. Toch kom ik er nu pas uitgekrabbeld. Met mijn eigen tv-station heb ik mezelf uiteindelijk gered. Bezig zijn met wat ik het liefste doe is elke dag weer genoeg reden om op te staan.”
En toen ging het licht uit – Zes Bekende Nederlanders over hun burn-out
Zoals gezegd, zijn bovenstaande interviews en teksten overgenomen uit het magazine Linda (2012), het artikel En toen ging het licht uit.
Het blijven evergreen teksten over burnout. Ook in 2023-2024 zullen mensen zich in de teksten herkennen en geholpen zijn deze voorbeelden te lezen, te lezen over wat hielp en te lezen over het herstel van de burn-out.
Of lees bijvoorbeeld over het herstel van Bruno Bruins, de eerdere minister die uitviel door een burn-out in deze post: Hoe gaat het nu met Bruno Bruins?
Campagne Herken de Druppel – check je werkstress van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW)
Het artikel in Linda doet mij ook nog altijd denken aan de Campagne Herken de Druppel – Check je Werkstress zoals die in mei 2014 door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid werd gestart en liep tot 2018. In die campagne was veel aandacht voor stress en de oplossingen. De jaarlijkse Week van de Werkstress altijd de derde week van november, herinnert aan die (Europese) campagne.
Campagne Hey het is oké van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW)
Ook in het kader van de Campagne Hey, het is oké blijft het actueel.
Het voorkomen van burn-out blijft belangrijk
Het voorkomen van een burnout is belangrijk. Mocht je in het werk tegen stress, werkdruk en overbelasting aanlopen. Priorities is sinds 2004 gespecialiseerd in executive coaching en werkende oplossingen hiervoor. Wil je hier meer van weten? Of kennismaken? Begin dan bijvoorbeeld met het downloaden van het Ebook Priorities at Work | 9 werkende oplossingen om burn-out te voorkomen.
Of overweeg voor je bedrijf, organisatie of team de Workshop Werkdruk en Work Life Balance of de Masterclass Targets en Werkwaarden (groep) of online – individueel.
Work hard. Live balanced. Sandra Kruijt
(Deze post werd gepubliceerd in 2012 en bijgewerkt in 2023).
Lees hier verder over de week van de werkstress van 11-15 november 2024. Stress en werkstress kan duizend-en-een oorzaken hebben en zich manifesteren in even zoveel symptomen. Een one size fits all is daarom moeilijk te geven. Wat ik gaandeweg de jaren heb gezien wat wel werkt: is om als eerste stap de focus op talent te leggen. Lees hier verder of bestel het boek Effectief tegen werkstress – Ontdek Je Sterke Punten.
Ha Sandra,
Mooie focus van je ambassadeurschap! Mijn stem inmiddels uitgebracht.
Dank Stephanie. Leuk dat je hebt gestemd.
Heel attent! Dankje, het is een bijzonder boek. Henriëtte Boekhandel Coelers
Leuk Sandra, om dit te lezen. Dank voor je moeite! 🙂 Groet, Iris, Fonds Psychische Gezondheid
Thanks, Iris.