Het Europees Agentschap voor de veiligheid en de gezondheid op het werk (EU-OSHA) heeft belangrijke en betrouwbare informatie over stress op het werk.
Europees Agentschap voor de veiligheid en de gezondheid op het werk van de Europese Unie heeft als taak de werkplek in Europese landen veiliger, gezonder en productiever maken.
EU-OSHA is het agentschap van de Europese Unie dat informatie verstrekt over veiligheid en gezondheid op het werk. Via enquêtes, richtlijnen en richtsnoeren, tools voor risicobeoordeling en de meest actuele informatie over opkomende werkplekrisico’s, preventiemaatregelen, bewustmakingscampagnes over veiligheid en gezondheid op het werk voldoet EU-OSHA aan de opdracht voor een veilige en gezonde werkplek.
Gezondheid en veiligheid op het werk
Het Europees Agentschap voor de veiligheid en de gezondheid op het werk werd in 1996 opgericht en is gevestigd in Bilbao (Spanje). Door de uitwisseling van kennis en informatie wil het Europees Agentschap bijdragen aan een cultuur van risicopreventie. Ook preventie van stress en psychosociale arbeidsbelasting is hier een belangrijk onderdeel van.
Het werk van dit agentschap vormt een belangrijke basis voor beleid in Europa en in Nederland voor veilig en gezond werken. Ook op het gebied van stress en psychosociale arbeidsbelasting is betrouwbare informatie van dit agentschap vaak de basis. EU-OSHA ondersteunt hiermee bedrijven en organisatie bij hun wettelijke plicht om te zorgen voor een veilige en gezonde werkplek. Ook preventie van stress en het tegengaan van psychosociale arbeidsbelasting valt onder deze wettelijke verplichting van werkgevers.
European Agency for Safety and Health at Work (EU-OSHA)
Op de site van het Europees Agentschap vindt u feiten en cijfers over veiligheid en gezondheid op het werk in zijn algemeenheid (Occupational Safety and Health at work), gebaseerd op de resultaten van belangrijke Europese projecten. Daarnaast staat er belangrijke en betrouwbare informatie over stress op het werk European Agency for Safety and Health at Work
Ook vindt u gegevens uit de zogeheten: ‘EU-OSHA’s European Survey of Enterprises on New and Emerging Risks (ESENER)’.
Veel van de informatie op de site is in meerdere talen beschikbaar. Ook kunt u folders vaak in meerdere talen downloaden. Handig als u goede informatie verder wilt verspreiden in uw organisatie of bedrijf.
Strategisch EU-kader voor gezondheid en veiligheid op het werk 2021-2027 — Gezondheid en veiligheid op het werk in een veranderende arbeidswereld
In de communautaire strategie voor veiligheid en gezondheid op het werk 2021-2027 wordt het politieke kader voor het Europese beleid inzake veiligheid en gezondheid uiteengezet. Rond stress, psychosociale arbeidsbelasting en mentale gezondheid is dit belangrijk. Het volgende is bijvoorbeeld opgenomen over stress:
Aandacht voor stress en psychosociale risico’s
Al vóór de pandemie hadden ongeveer 84 miljoen mensen in de EU te maken met geestelijke gezondheidsproblemen.
De helft van de werknemers in de EU vindt stress op de werkplek heel gewoon. Ongeveer de helft van het verzuim is mede te wijten aan stress. Bijna 80 % van de managers maakt zich zorgen over werkgerelateerde stress.Als gevolg van de pandemie begon bijna 40 % van de werknemers voltijds op afstand te werken. Daardoor vervagen de traditionele grenzen tussen werk en privéleven en in combinatie met andere telewerktrends, zoals permanente connectiviteit, een gebrek aan sociale interactie en een toenemend gebruik van ICT, heeft dit geleid tot een bijkomende stijging van psychosociale en ergonomische risico’s.
Uit gegevens blijkt dat om de risico’s voor het psychosociaal welzijn aan te pakken een proces met verschillende fasen nodig is dat veranderingen in de werkomgeving met zich meebrengt.
De Europese Commissie financiert projecten die deze uitdagingen aanpakken. Die projecten zijn erop gericht interventies te ontwikkelen en uit te voeren om een goede geestelijke gezondheid te bevorderen en mentale ziekten op het werk te voorkomen. Met name de Horizon 2020-projecten “Magnet4Europe”40 en “EMPOWER”41 zullen naar verwachting innovatieve resultaten opleveren.
Voor kritieke werknemers in de gezondheids- of zorgsector is het project “RESPOND” bedoeld om de nadelige gevolgen van de COVID-19-pandemie voor de geestelijke gezondheid aan te pakken.
Tools en instrumenten, bijvoorbeeld rond stress
Tools, infographics, rapporten, goede informatie over risico’s op de werkplek, arbeidsomstandigheden, beleid rond veilig en gezond werken: je vindt het op de site. Een goede manier om de site te verkennen lees je in Kennis Werkstress.
Je leest er meer over strategieën om risico’s te verminderen en gezond werk te bevorderen. Ook geeft het goed zicht op actuele campagnes of campagnes uit het verleden in Europa en in Nederland rond veilig en gezond werken.
Opiniepeilingen Europees Agentschap
EU-OSHA houdt daarnaast opiniepeilingen om te helpen begrijpen hoe mensen over hun werkomgeving denken. Het verzamelen van deze feiten en cijfers is een hoeksteen van het werk van EU-OSHA en resultaten helpen beleidsmakers en onderzoekers om opkomende trends te identificeren. In een vroegtijdig stadium worden risico’s gesignaleerd en via Europese of nationale campagnes wordt aandacht en bewustwording gecreëerd.
De vierde Europese bedrijvenenquête over nieuwe en opkomende risico’s (Esener-2024) werd begin 2025 gepubliceerd. Meer dan 41 000 bedrijven uit alle grootten en sectoren in 30 landen werden ondervraagd over veiligheid en gezondheid op het werk (VGW), de belangrijkste stimulansen en belemmeringen voor VGW, en werknemersparticipatie.
Op het gebied van psychosociale risico’s legde Esener 2024 meer nadruk op het toenemende gebruik van digitale technologieën om aan te sluiten bij de veranderende wereld van werk. Deze vierde editie maakt ook vergelijkingen mogelijk met de bevindingen van 2014 en 2019 en geeft een beeld van de ontwikkeling van de aanpak van veilig en gezond werken in Europa in de afgelopen tien jaar, zoals gerapporteerd door de werkplekken zelf.
Download het ESENER rapport op de site van het Europees Agentschap van Veiligheid en Gezondheid op het werk.
Zelfstandigen en het Europees Agentschap voor Veilig en Gezond werken
In Nederland hebben we natuurlijk ook een arbeidsmarktsituatie met veel zelfstandigen (ZZP’ers). Dat is uitzonderlijk in Europa. Het is daarom altijd goed om te bedenken dat zelfstandigen niet altijd meegenomen of vertegenwoordigd worden in het werk of de publicaties van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk.
Zelfstandigen (ZZP’ers) vallen soms wel en soms niet onder het beleid rond veiligheid en gezondheid van de bedrijven of organisaties waar zij voor werken.
Priorities en EU-OSHA
Priorities richt zich sinds 2004 op psychosociale arbeidsbelasting en stress. Betrouwbare informatie rond stress en gezond werk is hierbij de basis.
Op deze site van Priorities en in Priorities’ nieuwsbrief voor relaties vind u sinds 2009 belangrijke informatie rond stress en gezond werken en schrijf ik over trends en ontwikkelingen rond psychosociale arbeidsbelasting en preventie van stress. U bent van harte welkom als nieuwe relatie.
U kunt zich aanmelden voor de nieuwsbrief. U bent van harte welkom als nieuwe relatie. Of lees verder over informatie rond stress en voor gezond werken.
Voorlichting over veilig en gezond werken
Er bestaat gelukkig veel goede en betrouwbare informatie, relevant voor gezond werken. Informatie van EU-OSHA is vaak een long read. Het kan daarom lastig zijn om goed zicht te hebben op ontwikkelingen over veilig en gezond werken.
Ook kan het een uitdaging zijn om binnen bedrijven en organisaties stakeholders te bereiken met belangrijke informatie. In dat kader is steeds belangrijker geworden dat mensen ook zélf eigen veiligheid en gezondheid op het werk in de gaten houden. U kunt contact opnemen als u vragen heeft over de laatste stand van zaken voor uzelf, uw team, organisatie of bedrijf.
Ook adviseer u regelmatig deze site of de site van EU-OSHA te checken. Vooral als het gaat over opkomende gezondheidsrisico’s op het werk is goede kennis belangrijk om tijdig beleid hierop af te stemmen.
Sandra Kruijt
(Deze post werd voor het eerst gepubliceerd in mei 2010, bijgewerkt november 2023 en april 2025)
Literatuur en bronnen:
Eurofound and EU-OSHA (2014), Psychosocial risks in Europe: Prevalence and strategies for prevention, Publications Office of the European Union, Luxembourg.
European Agency for Safety and Health at Work | Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk
Strategisch EU-kader voor gezondheid en veiligheid op het werk 2021-2027 — Gezondheid en veiligheid op het werk in een veranderende arbeidswereld
