Hoe hoog zijn cijfers van burn-out en stress in Nederland? Hoe hoog zijn de percentages van burn-out en stress in Europa? Sinds 2004 heb ik daar veel over geschreven en onderzoeksgegevens uit verschillende onderzoeken op een rij gezet. Binnenkort verschijnen weer nieuwe cijfers rond stress en burn-out. Zijn ze eigenlijk relevant?
Nieuwe cijfers stress en burn-out verschijnen in april 2023
Binnenkort verschijnen weer nieuwe cijfers rond stress en burn-out. Jaarlijks rond april publiceert TNO nieuwe cijfers. Net na de zomer verschijnen vaak cijfers vanuit het Sociaal Cultureel Planbureau. Daarnaast worden cijfers gegeven door het Nederlands Centrum Beroepsziekten. Op Europees vlak kunnen we cijfers volgen via het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk (European Agency for Safety and Health at Work).
Het zijn op hoog niveau geaggregeerde percentages. Zijn ze relevant voor ons in het werk? Ik denk het niet.
Ze zijn natuurlijk relevant, maar in mijn ogen alleen voor beleidsmakers bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid of beleidsmakers bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Ben je geen beleidsmaker bij een van de ministeries, dan volstaat om te onthouden:
- dat cijfers de afgelopen jaren vrij stabiel zijn. Hoog en stabiel. Belangrijk zijn de cijfers van je eigen organisatie, je eigen team, de uitval van je directe collega’s of mensen voor wiens loopbaan je verantwoordelijk bent.
- dat steeds andere sectoren, in andere omstandigheden geraakt worden. Waren het bijvoorbeeld accountants, universitair docenten en hoogleraren, in 2022 speelde hoge werkdruk, stress en uitval door burn-out een grote rol in de medische sector. Deze sector kampt natuurlijk nog met de naweeën van de ingrijpende coronacrisis en heeft in voorgaande jaren voor sommige beroepen binnen de medische sector niet genoeg gedaan aan preventie.
- voor 2023 speelt hoge werkdruk in veel verschillende sectoren. Mede ingegeven door hoge kosten en inflatie wordt bij bedrijven en organisaties bezuinigd, hetgeen traditioneel tot hoge werkdruk leidt voor mensen die er werken.
Wat is belangrijker dan percentage werkdruk en stress?
Belangrijker dan hoe hoog de cijfers in het algemeen zijn is denken vanuit concrete oplossingen voor die ene persoon. Ik kan het niet vaak genoeg herhalen. Belangrijk is hoe werkdruk en stress voor die ene persoon wordt opgelost. En voor de volgende. En voor de daarop volgende.
Door de focus te leggen op percentages, zeggen we soms eigenlijk: ‘we kunnen het niet oplossen’ of ‘er zijn zoveel mensen die er last van hebben’.
Oplossen van stress is wél mogelijk
We kunnen het wél oplossen. Individueel geval per individueel geval. Casus voor casus. Situatie voor situatie. Stap voor stap. Team voor team.
Speelt er werkdruk, stress of valt iemand (bijna) uit door een burn-out dan is echt niet belangrijk om te weten hoeveel andere mensen daar ook last van hebben.
Of, hoeveel procent van de werkenden in Nederland daar óók last van heeft.
Wat wel belangrijk is, wat écht cruciaal is, is om de oplossing aan te reiken voor die ene persoon, in deze specifieke functie, voor dat ene team, voor die éne afdeling binnen de organisatie.
Belangrijk zijn deze vragen om te stellen
Belangrijke vragen om helder te krijgen zijn:
- Wat speelt hier, waarom en hoe lang speelt het al? Is het tijdelijk of permanent, in jouw ogen?
- Wat is je eigen rol of aandeel erin?
- Wat zijn mogelijke oplossingen, wie zijn erbij betrokken (management, bestuur, leidinggevenden, interne of externe partijen, arbodienst, bedrijfsarts etc.), welke mogelijkheden zijn er om het op te lossen, welke zijn effectief gebleken, welke niet?
- Is juist de implementatie van goede oplossingen achtergebleven? Dat laatste zou overigens begrijpelijk zijn, want als de werkdruk te hoog is, ontbreekt vaak de tijd voor goede oplossingen.
Journalist, werkdruk, stress en burn-out
Ook journalisten kunnen een bijdrage leveren door veel meer op oplossingen te focussen. Vaak wordt jaar in, jaar uit in interviews en artikelen hetzelfde herhaald:
- wat is het percentage van werkdruk, stress, burn-out?
- wat is burn-out, wat is het wel of wat is het niet?
- is er genoeg aandacht voor preventie bij de werkgever? Waarom wel, waarom niet?
De vragen die gesteld worden, mogen wel wat spannender worden. Met deze vragen blijven we steken. De oplossing komt niet dichterbij.
De oplossingen voor stress en burn-out
Na alle jaren herhaling dat burn-out cijfers hoog zijn, is het tijd geworden dat er veel meer gedifferentieerd wordt. Iedere persoon, iedere functie, iedere organisatie kent eigen vormen van werkdruk. Hoe werkdruk is opgebouwd en wat stress veroorzaakt, is divers. Juist het diversifiëren is belangrijk.
Om een paar voorbeelden te geven:
- Werkdruk is echt anders opgebouwd bij de verschillende functies waar mensen in werken.
- De oorzaken zijn verschillend, net als gevolgen.
- Werkdruk is verschillend opgebouwd, afhankelijk van de fase van de carrière waarin iemand zit. Denk hierbij vanuit: entry level (0-2j), early career (3-10j), mid-career (11-25j), senior career (26-35j) en late career (+36j).
- Speelt er ‘alleen’ werkdruk of speelt er daarnaast drukte vanuit het privéleven? Is juist de combinatie tussen werk en prive wat het ingewikkeld maakt.
- Soms functioneren mensen tijdelijk minder dan ze op basis van hun volledige capaciteiten kunnen. Dat kan door allerlei redenen zijn, maar meestal door hoge eisen en doordat er veel werkzaamheden liggen.
Of spelen er ingrijpende life events, hectiek als werkende ouders, andere ondermijnende factoren voor goede work life balance, mantelzorg, (werken met een chronische) ziekte of burn-out?
Samenvattend
Het zoeken naar één percentage burn-out, stress of werkdruk heeft in mijn ogen gewoon geen zin. Het helpt niet. Het is alleen relevant om te weten als je beleid voor werkenden in Nederland ontwikkelt en de effectiviteit ervan jaar in jaar uit wilt meten.
Het enige dat helpt is het oplossen van die ene specifieke situatie waarin hoge werkdruk speelt of stress. Of die ene situatie die mogelijk leidt tot een burn-out. En de volgende en de volgende en zo verder.
Ebook Priorities at Work | 9 Werkende Oplossingen voor Werkdruk
Vergeet dan niet dat er oplossingen mogelijk zijn, ook als je denkt dat dit niet zo is. Ik nodig u/je uit het Ebook Priorities at Work te downloaden.
Gebaseerd op mijn ervaring in het concreet oplossen van werkdruk vanaf 2004 heb ik dit Ebook geschreven, vanuit de gedachte: wat helpt u of jou op dit moment de juiste stap verder.
Ik ben altijd blij om te horen dat het iemand direct heeft kunnen helpen.
Sandra Kruijt
Eigenaar Priorities
